Alken is een trotse bijenvriendelijke gemeente en streeft ernaar om haar bijenvriendelijke initiatieven te laten toenemen en ze te verfijnen. Dit heeft ze vastgelegd in haar klimaatplan. Op deze pagina geven we jou het laatste bijennieuws van de gemeente en informatie over onze zoemende burgers.
- Elke parochie beschikt over een bijenhotel vergezeld met een bloemenweide/grasland.
- In de voorbije tien jaar zijn tijdens de Alkense plantendag rond de 5000 bijenvriendelijke planten uitgedeeld.
- De groendienst heeft meer dan 20.000 bloembollen geplant. Deze voorjaarsbloeiers bieden de bijen al vroeg stuifmeel aan.
- Van de 421 aanwezige bijensoorten in België zijn er al meer dan 50 waargenomen in Alken
- Bijen zijn verantwoordelijk voor de bestuiving van 75% van de gewassen die we eten. Zeker in onze fruitstreek zijn ze van belang.
- Moesten de bijen plots verdwijnen, dan zou het de wereld 157 miljard euro kosten om de gewassen te bestuiven. In België is dit 472 miljoen euro.
Iedereen kent een bijensoort: de honingbij. Deze behoort door zijn sociale aard tot een bijenvolk, ook wel een bijenkolonie genoemd. Om iedereen in de kolonie te voeden, wordt honing geproduceerd. Dit proces start bij de nectar van bloemen en eindigt met de zoete lekkernij die wij allemaal kennen.
De honing die je thuis hebt, wordt geoogst door imkers. De mensheid heeft namelijk al duizenden jaren geleden geleerd hoe ze bijenvolken houdt en hun honing oogst. In de 19e eeuw werd de bijenkast uitgevonden waarin lades zaten die makkelijk eruit gehaald kunnen worden. Zo wordt de honing geoogst zonder het nest kapot te maken. In recentere jaren is, naast honingproductie, de bij ook toonaangevend geworden voor natuurbehoud en klimaatactie.
De honingbij is een uitzondering als het gaat om zijn woonsituatie. De meeste bijensoorten leven solitair. Denk maar aan de bijenhotels die je steeds vaker in tuinen en parken terugvindt. Deze zijn gemaakt om solitaire bijen en andere insecten een nestplaats aan te bieden. Toch wordt het grootste deel van solitaire bijen hierdoor buitengesloten. 70% van deze soorten nestelt zich in de grond. Daarom is de bijenburcht in heel België in opmars. Deze open zandhelling wordt aangekleed met allerlei materialen, waardoor er een grote diversiteit aan nestplaatsen ontstaat. Ook in Alken vind je er een in het park van het Hakkeveld.
Maar welke andere bijenvriendelijke initiatieven vinden er in Alken plaats? Er zijn veel om op te lijsten, maar laten we beginnen met het beheer van onze groene ruimtes. De gemeente focust op:
- Pesticidevrij beheer
- Verhoging van de biodiversiteit
- Klimaatbestendig groen
- Ontharding
Om deze doelen te behalen, heeft onze groendienst zijn beheer aangepast en zal dit blijven doen. Hierdoor krijgen water, planten en dieren, met name de bij, meer ruimte. Ook de belevingswaarde voor de mens stijgt.
Wil jij ons helpen en zelf jouw tuinbeheer aanpassen voor de bij? Dan geven we jou alvast wat raad mee:
Snoei of scheer pas na de bloeiperiode
Veel van onze struiken, bomen, planten en hagen zijn soorten die bloeien met veel bloemen. Maar wordt hier rekening mee gehouden? Bloeiperiodes en snoei-/scheerfrequenties kunnen verschillen per soort. Check daarom wanneer jouw planten bloeien en wanneer en hoe vaak deze moeten worden onderhouden.
Plant inheemse planten
Inheemse planten zijn planten die van nature voorkomen in België. Hierdoor zijn deze beter aangepast aan ons klimaat en zijn ze aantrekkelijker voor onze bijen. Kies je toch voor een exotische soort, controleer dan dat deze niet invasief is in de natuur.
Kies voor een bloemenweide
Wil je de bijen een écht bijenrestaurant geven, zaai dan een bloemenweide in. Kies voor een mengsel met meerjarige bloemsoorten zodat je er nog jaren plezier van hebt. Het onderhoud is simpel: maai twee keer per jaar (juli en oktober) en verwijder het maaisel zodat deze de bloemen niet verstikken. Let op: jouw grasmaaier thuis is misschien niet geschikt om een bloemenweide te maaien. Zorg dat je de juiste apparatuur hebt.
Bijen hebben ook water nodig
Zoals alle dieren hebben ook bijen water nodig. Dit is om hun dorst te lessen en soms gebruiken ze modder om hun nestjes te bouwen. Bijen verkiezen open water dat maximaal 100 meter van hun nestplaats ligt, dus alle kleine beetjes helpen. Geen zorgen, niemand moet beginnen met poelen uit te graven, want een klein bijenbadje volstaat al. Hier is wat je nodig hebt:
- Een ondiepe schaal
- Materialen om de schaal mee te vullen: knikkers, stenen, schelpen of zelfs mos kunnen hiervoor dienen
- Water, het liefst regenwater. Deze houdt zich op peil door de regen, maar tijdens droge periodes vul je best bij indien nodig.
Sinds 2020 neemt Alken deel aan de Openbaargroen-awards. Deze worden georganiseerd door de Vereniging Voor Openbaar Groen (VVOG). De gemeente heeft zich altijd ingeschreven in de categorie ‘Bijenvriendelijke gemeente’ waarbij ze wil tonen wat ze voor de bijen doet. Elk jaar wordt een bord geplaatst in Alken om dit te bewijzen. Heb jij ze al gezien? Kijk maar eens rond, velen hebben waarschijnlijk al het bord langs de bloemenweide aan de bibliotheek gespot.
Alken telt twee imkerverenigingen: ‘De Vlijtige Bestuivers’ en ‘Vriendengroep imkers: Bij-zonder’, met als voorzitters respectievelijk Peter Truyers en Antoine Maes. Een imkervereniging heeft natuurlijk honingproductie als doel, maar wat nog?
De Vlijtige bestuivers
De bijenteelt bevorderen en de kennis over bijen en hun belangrijke rol in het ecosysteem verspreiden. Ze streven ernaar om zowel ervaren imkers als beginners te ondersteunen en een gemeenschap te creëren waarin leden hun ervaringen, technieken en passie voor de bijenteelt kunnen delen en verbeteren.
Bij-zonder
Vrienden zijn van en voor elkaar, die zich graag verenigen voor een samenspraak, een activiteit of een feestje. Ze komen samen rond de bij om gezonder te worden, want wij kunnen niet zonder bijen. Verder staan ze elkaar met raad en daad bij en geven ze educatie over het leven van de honingbij aan de jeugd vanaf de kleuterklassen en tijdens zomerkampen.
Een bijenkolonie telt in de lente en zomer tot 60.000 individuen. Deze dichte bevolking is een broeihaard voor allerlei bedreigingen. Hieronder vind je een kort overzicht van de voornaamste ziektes en bedreigingen voor de honingbij.
Broedziektes
Deze tasten bijen aan wanneer ze een larve of pop zijn. Het zijn bacteriën en schimmels die van nature voorkomen in een kolonie. Ze leiden zelden tot de sterfte van een volledig bijenvolk, maar de ernst van de ziekte neemt toe bij slecht weer, weinig voedselvoorraad en stress.
Varroa destructor
Deze mijt parasiteert op honingbijen en voedt zich met hun lichaamsvloeistoffen. Ook deze komt tevoorschijn tijdens de broed, waarna hij een bijenvolk verzwakt en andere ziektes overdraagt. Hij is afkomstig uit Azië en is naar hier gebracht door uitwisseling van Europese honingbijen.
Nosema
Deze parasiet komt enkel voor in de middendarm van een volwassen bij, waarvan hij het weefsel eet. Dit leidt tot diarree en sterfte bij aangetaste bijen. Deze kan toenemen bij slecht weer of een lage voedselvoorraad.
Kleine bijenkastkever
Hij komt nog niet voor in België, maar is wel al in Zuid-Europa waargenomen. Deze soort, oorspronkelijk uit Sub-Sahara-Afrika, vernietigt alles wat hij tegenkomt in een bijenkast, larven meegerekend. Ze zijn meldingsplichtig.
Aziatische hoornaar
Deze klinkt de meeste wellicht bekend in de oren. Deze exoot is aan het oprukken doorheen Europa. De Aziatische hoornaar is een vleeseter, met een interesse in onze honingbij. De constante aanwezigheid van deze jager aan de vliegopening van een nest of kast zorgt voor stress binnen de kolonie, waardoor de werksters minder uitvliegen en de voedselvoorraden dus dalen.
